Мы з бацькамі пераехалі ва ўласную кватэру ў пачатку дзевяностых, калі я вучыўся класе ў сёмым, а дагэтуль жылі ў двух пяціпавярховых інтэрнатах мясцовага (пазней ліквідаванага) трактарарамонтнага завода (мая маці рабіла ў падведамасным яму дзіцячым садзе) — спачатку займалі адзін пакой у старым будынку, а пасля побач быў узведзены такі самы новы, і мы атрымалі ў ім блок: два пакоі, адзін з якіх сумежны з цесненькай, пару крокаў ступіць, куханькаю.
У вестыбюлях абодвух інтэрнатаў дошкамі ў куце было адгароджана па будане для дзяжурнага — з двума вялікімі, каб бачыць увесь вестыбюль, вокнамі. Называлася гэтае месца вахтаю, а дзяжурны — вахцёрам. Вахтавалі, змяняючыся праз суткі, пераважна пенсіянеркі, іх гэтая нізкааплатная праца задавальняла як крыніца дадатку да пенсіі.
У кожным будане падміргваў чырвонымі святладыёдамі пульт пажарнай сігналізацыі, гаманіў на сцяне рэпрадуктар (правадное радыё, цяпер такога ў Беларусі ўжо няма), на стале стаяў тэлефон, а каля сцяны тапчан, каб дзяжурнаму ноччу спаць.
Днём на вахце часта сядзела кампанія: да вахцёра завітвалі якія-небудзь знаёмыя памянціць языкамі.
У старым інтэрнаце адзінока жыла дзівакаватая жанчына няпэўнага ўзросту, гадоў, як мне цяпер здаецца, пяцідзесяці. Хударлявая, бледная, са светла-светла-саламянымі прамымі валасамі, звычайна сабранымі ў гуз на патыліцы, насіла вялікія круглыя пластмасавыя акуляры з тоўстымі лінзамі. На твары яе заўсёды, у любой сітуацыі, нават калі яна проста ішла па вуліцы або стаяла ў чарзе ў краме, перманентна трымалася сумна-замілаваная ўмешка, нібыта ўзніклая пад уплывам нейкага прыемнага ўспаміну. Выпадковаму чалавеку, які сустрэў жанчыну ўпершыню, выраз яе твару не здаўся б надта дзіўным, а вось для жыхароў інтэрната, якія бачылі яе часта, гэтая вечная светлая настальгія невядома па чым была знакам нейкай нервова-псіхічнай асаблівасці. Апраналася заўсёды ахайна і сціпла, някідка. З людзьмі віталася і ішла далей, пагутарыць не спынялася і ніхто яе не затрымліваў.
Адзін мой сябар, позні сын не старых, але ўжо і не юных бацькоў, якія часам далучаліся да кампаніі на вахце, распавёў мне з іх слоў вось якую гісторыю пра гэтую жанчыну. Шмат гадоў таму збірала яна грошы — складвала ў шкляны трохлітровы слоік, які трымала ў дашчанай шафе, убудаванай у кут пакоя (такая стацыянарная мэбля, прадугледжаная будаўнічым праектам). Назбірала ўжо нежартоўную суму (лічбу сябар не называў), калі аднойчы зазірнула ў схованку і ўбачыла, што пластмасавае века слоіка разгрызена, а ўнутры пасудзіны сядзіць пацук і дацярэблівае рэшткі здробненых на труху купюр. Плакала і білася галавою аб сцяну. З таго часу зрабілася такой дзівакаватаю і завекавала самотна.
Не ведаю, ці веру я таму свайму сябру, вагаюся. Прыдумаць такое сам ён не мог, занадта складаны сюжэт для яго інтэлектуальнага ўзроўню, хіба што нафантазіраваў той, ад каго ён пачуў гэтую гісторыю.