19.12.2023

Дзве песні пра бясколы грузавік. Перапрацоўка фальклорнага сюжэту

У школьныя гады я пачуў ад сяброў дураслівую песеньку на рускай мове пра грузавік без колаў: на ім ехалі розныя інваліды (бязрукі сядзеў за рулём, бязногі націскаў на педалі і г.д.), грузавік спынілі бандыты, але інваліды далі ім добры адпор, і… І нічога, песенька аказалася незакончанай: развязкі не адбылося, сюжэт не меў фіналу, апошнія радкі гучалі наступным чынам:

Остальная банда разбежалась,
Но безногий быстро всех догнал.
А безрукий карты раздавал,
А беззубый семечки щелка́л
(менавіта так, з няправільным націскам, гучала апошняе слова — щелка́л).

Праз дзясяткі гадоў, у 2020-м, мне прыгадаўся абрывак гэтай песні, і я вырашыў пашукаць поўны яе тэкст у інтэрнэце. Знайшоў некалькі варыянтаў, але ўсе яны або таксама незакончаныя, або зусім шкалярскія — безнадзейна слабыя, невыразныя, без каліва мастацкасці, прымітыўныя, каструбаватыя і коснаязыкія, а то яшчэ і з нецензурнаю лексікай.

Прааналізаваўшы гэтыя нікчэмныя тэксты, я прыйшоў да высновы, што кананічнага варыянта песні ўвогуле не існуе: успыхнула калісьці ў чыёйсьці галаве ўдалая думка і адразу згасла, узніклі яскравыя, шматабяцальныя пачатковыя радкі, а развіць іх у цэласны, закончаны і разам з тым гэткі самы яскравы твор аўтар не здолеў — не хапіла таленту, майстэрства і працавітасці, настойлівасці. Не далі рады гэтай задачы і яго паслядоўнікі, якія рабілі спробы ажывіць фальклорны выкідыш — давесці сюжэт да завяршэння: выйшлі з-пад іх пёраў вышэйзгаданыя вучнёўскія рыфмаванкі.

Аднак пагадзіцца з такім станам спраў я не змог і на канстатацыі факта неіснавання песні не супакоіўся. Пошукі і развагі ўваскрасілі ў маёй памяці адпаведны перыяд дзяцінства, справакавалі хвалю настальгіі, якая перацекла ў нейкую сумесь натхнення, гарэзлівасці і свавольства, і ў рэшце рэшт я адчуў імпульс, што падштурхнуў мяне напісаць свой працяг песні.

Пракручваючы ў галаве на працягу некалькіх дзён вядомыя мне фрагменты, я заўважыў, што запоўніць прабелы паміж імі мне хочацца ў розных варыянтах, г.зн. напрошваецца адразу некалькі сюжэтаў, некалькі кантэкстаў, у якія атрымаецца ўпісаць язду інвалідаў на бясколым грузавіку і іх пераможны бой з бандытамі. І далей прыйшло ўсведамленне, што гэты набор вобразаў (інваліды на бясколай машыне) можна выкарыстоўваць у якасці шаблона для складання жартоўнай песні на любую тэму з любой нагоды.

Так я і зрабіў. І сёння ў мяне ёсць два яе варыянты — песня на школьную тэматыку (пра цяжкасці працы з няздарамі і непапраўнымі парушальнікамі дысцыпліны) і на навагоднюю (пра перадсвяточныя хатнія клопаты). Далей прыводжу абодва менавіта ў такім парадку (спачатку пра школу, пасля пра Новы год).

(Заўвага наконт аўтарскага права. Хоць у гэтых тэкстах выкарыстаны фальклорныя вобразы і сюжэтныя хады, у цэлым яны з'яўляюцца маімі творамі і належаць мне ў адпаведнасці з заканадаўствам аб аўтарскім праве. На ўсялякі выпадак я нават зачытаў абодва тэксты на камеру і апублікаваў відэа на некаторых інтэрнэт-рэсурсах. Убачыць яго можна таксама і ў канцы гэтай публікацыі.)

Поездка к воспитательному пню

(Шуточная песня. Слова: Сергей Абрамович, использованы фольклорные образы и сюжетные ходы.)

По прямой извилистой дороге
Едет бесколесый грузовик.
В нем сидят пятнадцать педагогов
И один безмозглый ученик.

И безмозглый он, и бестолковый,
А еще — бессовестный нахал.
Педагоги вешаться готовы,
До того он их заколебал.

Новой темы он не понимает,
Пишет так, что черт не разберет,
Часто дисциплину нарушает,
Пакостит, дерется и орет.

Спорит и ругается со всеми,
Может даже матом обложить.
В общем, от него одни проблемы,
Школе не дает спокойно жить.

Школа его выходки терпела,
Он же куролесил и чудил.
Наконец всем это надоело,
Педагоги выбились из сил

И сказали: «Мы тебя накажем!
Мы нашли в лесу трухлявый пень,
Мы тебя ремнем к нему привяжем,
И сидеть там будешь целый день.

А из пня полезут короеды —
Очень любопытные жучки
И к тебе залезут прямо в кеды
И растеребят твои носки».

Тут оболтус сильно испугался
И сказал: «На пень я не хочу.
А если я вам глупым показался,
Нужно отвезти меня к врачу».

Но в ответ смеются педагоги:
«Твоя песня спета, дурачок».
И вот уже катит по дороге
Бесколёсенький грузовичок.

За рулем его сидит безрукий,
А безногий жмет на тормоза,
А слепой ведет их по маршруту,
А глухой сигналит без конца.

Вдруг из леса выскочила банда —
Грузовик пришлось остановить,
Но безрукий выхватил гранату
И успел в бандитов запустить.

Пятерых бандитов разорвало,
Шестерых слепой перестрелял,
Остальная банда разбежалась,
Но безногий быстро всех догнал.

А безрукий карты раздавал,
А беззубый яблоко жевал,
А немой пропел блатную песню,
А глухой в тетрадку записал.

После все вернулися к машине,
Завелись и тронулися в путь.
Очень волновались и спешили,
Чтобы пень не занял кто-нибудь.

* * *

Запах праздника и пороха

(Шуточная песня. Слова: Сергей Абрамович, использованы фольклорные образы и сюжетные ходы.)

В воздухе запахло Новым годом.
Люди спят и видят оливье,
На батон положенные шпроты,
Целый лес бутылок на столе.

По прямой извилистой дороге
Едет бесколесый грузовик.
В кузове, раскинув руки-ноги,
Крепко спит подвыпивший лесник.

Он живет в деревне возле леса
И надумал город посетить —
Поискать на стол деликатесов
И живую елку раздобыть.

А еще соседи заказали
Елочек им тоже привезти,
И лесник собрался и отчалил,
Грузовик полдня уже в пути.

За рулем его сидит безрукий,
А безногий жмет на тормоза,
А слепой ведет их по маршруту,
А глухой сигналит без конца.

Город уже виден близко-близко,
До него совсем рукой подать —
Километров 20 или 30,
Или где-то 85.

Вдруг из леса выскочила банда —
Грузовик пришлось остановить,
Но безрукий выхватил гранату
И успел в бандитов запустить.

Пятерых бандитов разорвало,
Шестерых слепой перестрелял,
Остальная банда разбежалась,
Но безногий быстро всех догнал.

А безрукий карты раздавал,
А беззубый яблоко жевал,
А немой пропел блатную песню,
А глухой в тетрадку записал.

После все вернулися к машине,
Завелись и двинули вперед.
Опоздать боялись и спешили,
Потому что скоро Новый год.